Doç. Dr. Gülfidan Uzan Çakmak

PULMONER EMBOLİ (Akciğer pıhtılaşması)

Vücudun herhangi bir yerinde oluşan kan pıhtısının kan dolaşımı ile akciğerlere ulaşması ve akciğer damarlarında tıkanma oluşturmasına pulmoner (akciğer) emboli denir. Bu tıkanma genellikle bacaktaki bir toplardamardan akciğere gelen bir kan pıhtısı nedeniyle gelişir.

Halk arasında akciğer pıhtılaşması olarak da bilinen akciğer embolisi belirtileri, pıhtının büyüklüğüne, oluştuğu yere ve hastanın kalp, tansiyon, astım, şeker gibi kronik rahatsızlıklarının varlığına göre farklılık gösterir. Hafif emboli durumlarında hastada belirti görülmez, fakat büyük pıhtıların neden olduğu pulmoner embolilerde ciddi belirtiler görülmeye başlanır. Yaygın olarak görülen belirtiler nefes darlığı ve göğüs ağrısıdır. Giderek azalan sıklıkta öksürük, kan tükürme (Hemoptizi), solunum hızında artış, çarpıntı, kalp atışında hızlanma veya zayıflama, halsizlik, yorgunluk, bayılma hissi aşırı terleme, bacakta şişme, kızarıklık ve ağrı, endişe, huzursuzluk, ölüm korkusu, sırtta ağrı, baş dönmesi, yüzde ve parmaklarda renk değişimleri ile dudak ve tırnaklarda morarma görülebilir.

Doç. Dr. Gülfidan Uzan Çakmak - Göğüs Hastalıkları & Tüberküloz Uzmanlık Alanları - Akciğer Enbolisi

Akciğer embolisi nedenleri ve risk faktörleri: Travmalar ve kazalar sonucu oluşan kemik kırıkları ve kas yırtılmaları, bazı tıbbi durumlar ve tedaviler: Şişmanlık, kalp yetmezliği, kanser, kateter, Ameliyatlar, İlaçlar(doğum kontrol hapları ve diğer hormon tedavileri, kemoterapi ilaçları), Doğumsal Kan Hastalıkları, Uzun Süreli Hastalıklar.

Bu hastalıkta akciğerin etkilenen bölümünde akciğer dokusunda kan akımı olmamasından dolayı hasar oluşur, kandaki oksijen düzeyi düşer, Vücudun yeterli oksijen alamayan diğer organlarında da hasar oluşabilir. Kalbin akciğere kan pompalayamamasına bağlı ritim bozukluğu ve kalpte yetersizlik meydana gelir. Akciğer damarlarında tansiyon artışı meydana gelir.

Tanıda bacak ultrasononu, kanda D-dimer testi, bilgisayarlı akciğer tomografisi, akciğer ventiasyon-perfüzyon taraması, akciğer anjioyografisi gibi testler kullanılır. Hangi testlerin hangi sıra ile yapılacağına hastanın durumu, risk faktöri, testlere hızlı ulaşılabilirlik ve hastanın daha önceden var olan hastalıkları göz önünde tutularak Göğüs hastalıkları uzmanı tarafından karar verilir.

Tedavide kanın pıhtılaşma yeteneğini azaltan kan sulandırıcı (antikoagülan) ilaçlar kullanılır. Bu ilaçlar, pıhtının büyümesini durdurmak ve pıhtı oluşumunu önlemek için kullanılır. Kan sulandırıcılar hap , derialtı ya da enjeksiyon (damardan) yoluyla verilebilir. Tedavi genellikle 3-6 ay sürer. Tedavinin şekline ve süresine hastanın durumuna göre doktor karar verir.

Pulmoner emboliyi önlemek için;

  1. İdeal vücut ağırlığına sahip olmak.
  2. Düzenli egzersiz yapmak.
  3. Uzun süreli seyahatler yapmak gerekirse sık sık mola vermek.
  4. Kanın pıhtılaşmasını önlemek için bol sıvı tüketmek.
  5. Sigara kullanmamak.
  6. Hormon ilaçlarını hekim kontrolünde kullanmak.
  7. Uzun süre ayakta kalmanız veya yatak istirahati yapmanız gereken durumlarda varis çorabı kullanmak gerekir.

Pulmoner emboli, acil tedavi gerektiren, tedavi edilmediğinde yaşam kaybı ile sonuçlanabilen ciddi bir hastalıktır. Hastalığın belirtilerini gösterdiğiniz ve hastalıktan şüphelendiğiniz durumlarda mutlaka hekiminize başvurunuz.