-
Astım ve Koah
Pnömoni akciğerdeki hava keseciklerinin iltihaplı bir sıvı ile dolmasıdır. Virüsler, bakteriler ve nadir olarak mantar enfeksiyonlarının akciğerlere ulaşmasıyla oluşur. Ülkemizde 0-4 yaş arası çocuklarda ilk sıradaki ölüm nedenlerinden biridir.
Etken %50 oranında Streptococcus pneumoniae (Pnömökok mikrobu) adı verilen bakteridir. Daha az sıklıkla Haemophilus influenza, Mycoplasma pneumoniae gibi çeşitli bakteriler de zatürreye neden olabilmektedir. Virüslerden en sık rhinovirus, coronavirus, influenza, adenovirus gibi mevsimsel soğuk algınlığı ve grip nedeni olan virüsler ile, özellikle çocuklarda bronşiolite sebep olan RSV (respiratuar sinsityal virüs) de zatürre etkeni olabilmektedir. Mantar kaynaklı zatürreler çok nadirdir ve bağışıklık sistemi çok düşük kişilerde görülür.
Hastalık hasta kişiyle yakın temasla, onun aksırık, öksürüğünden, aynı tabak, çatal, kaşığı kullanmakla bulaşır. Ancak, mikrobu alan herkeste zatürre görülmez. Özellikle çocuklar, 65 yaş üstü yaşlılar, kronik bir hastalığa sahip olanlar (böbrek, şeker, kalp veya akciğer hastalığı gibi), sigara kullananlar, bağışıklık sistemini baskılayan bir hastalık veya ilaç kullanımı olanlar yüksek riske sahiptir
Zatürrenin tedavisinde hastanın klinik durumu, yaşı, etken olan bakteri veya virüsün türü, radyoloji ve laboratuvar bulguları ve kişisel risk faktörleri dikkate alınır. Etkenin saptanmasından sonra ona uygun antibiyotik başlanır. Viruslerin neden olduğu zatürrelerde antibiyotik tedavisi genel olarak kullanılmaz. Solunum yetmezliği bulguları varsa tedavinin hastanede yapılması uygun görülebilir. Ancak hastanın genel durumu ve klinik bulguları uygunsa yakın aralıklarla kontrole çağırılmak üzere tedavisi evde yapılıp, takip edilebilir. Zatürre hastalığında istirahat ve bol sıvı tüketilmesi, hastanın durumuna göre de vitamin desteği çok önemlidir. Hastalık iyileştikten sonra bir ay boyunca hafif halsizlik devam edebilir.
Hastaların doktora gitmeyip kendi kendine antibiyotik kullanması ise hastalığı çok daha ağırlaştırır ve tehlikeyi artırır. Kesinlikle doktora gitmeden eş-dost önerisi ile ilaç kullanımından kaçınılması gerekir. Aşırı antibiyotik kullanımı ve uygun olmayan ilaçların seçilmesi, dirençli mikroorganizmaların gelişmesine ve dolayısıyla gerçek tedavinin başarısının azalmasına neden olabilir.
Özellikle kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH), diyabet, kalp hastalığı ve böbrek yetmezliği gibi kronik hastalığı olanlar; küçük çocuklar, hamileler ve yaşlıların zatürreden korunmak için zatürre aşısı olması için doktora başvurmaları çok büyük önem taşımaktadır.