+90 532 653 54 90
[email protected]
Koronavirüs hastalığı (COVID-19), SARS-CoV-2 virüsünün neden olduğu bulaşıcı bir hastalıktır.
COVID-19’a yakalanan kişilerin çoğu, hafif ila orta düzeyde semptomlar göstermekte ve özel bir tedaviye ihtiyaç duymadan iyileşmektedir. Bazıları ise ciddi şekilde hastalanmakta ve tıbbi yardıma ihtiyaç duymaktadır.
Virüs esas olarak yakın temas halindeki insanların konuşurken, öksürürken, hapşırırken, nefes alırken, ağız ve burunlarından kopan küçük sıvı parçacıklarının karşıdaki kişi tarafından solunması ya da bu parçacıkların bir yerlere düşmesi ve oralara ellerle dokunulup ellerin ağız, burun ve gözlere temas ettirilmesi ile bulaşır. Bulaşmada ortamın kalabalıklığı, ortamda bulunma süresi, ortamın havalandırılma durumu önem taşır.
Semptomları olsun ya da olmasın, enfekte kişiler bulaşıcı olabilir. En bulaşıcı olunan dönem semptomları geliştirmeden 2 gün önce ve hastalığın erken dönemidir. Şiddetli hastalık geliştiren kişiler daha uzun süre bulaşıcı olabilir.
COVID-19 virüsü mutasyon sonucu varyantlar oluşturmaktadır. Şimdiye kadar Alfa (İngiltere), beta (Güney Afrika), gama (Brezilya), delta (Hindistan) ,Omicron(Kolombiya) gibi varyantlar, Omicronun da BA.1, BA.2,BA.3, BA.4 ve BA.5 alt varyantları oluşmuştur.
Hastalığın semptomları hangi varyantla enfekte olduğuna göre biraz değişebilmekle birlikte en yaygın semptomlar: ateş, öksürük, yorgunluk, tat alma veya koku duyusunun kaybı; daha seyrek görülen semptomlar: boğaz ağrısı, baş ağrısı, ağrı ve sızı, ishal, ciltte döküntü ya da el veya ayak parmaklarında renk değişimi, gözlerde kızarıklık veya tahriş; ciddi semptomlar: solunum güçlüğü veya nefes darlığı, konuşma ya da hareket kaybı veya bilinç bulanıklığı, göğüs ağrısı.
Tanı netleştikten sonra hastalık tablosunun ağırlığına göre ya hasta izolasyonu ve tedavi destek tedavi ile evde takip edilir ya da hastaneye yatırılır.. Ancak semptomlar uzar ya da artarsa, nefes darlığı, bilinç bulanıklığı ya da ciddi bir durum söz konusu olduğunda mutlaka doktora başvurulmalıdır.
COVID-19’dan korunmak için bazı aşılar geliştirilmiştir. Bu aşıların tümü vücudun bağışıklık sistemine COVID-19’a neden olan virüsü güvenli bir şekilde tanıtmayı ve yok etmeyi öğretecek şekilde tasarlanmıştır. Bunlar:
1-Hastalığa neden olmayan ancak bağışıklık yanıtı oluşturan etkisizleştirilmiş virüs içeren aşılar (İnaktif aşılar).
2-Hastalığa neden olmayan ancak bağışıklık yanıtı oluşturan zayıflatılmış virüs içeren aşılar (Canlı atenüe aşılar).
3-Güvenli bir şekilde bağışıklık yanıtı oluşturmak için COVID-19 virüsünün yapısını taklit eden protein parçalarını kullanan protein bazlı aşılar.
4-Güvenli bağışıklık yanıtı oluşturmak için COVID-19 virüsünün RNA parçacıklarını taşıyan hastalık yapıcı etkisi olmayan virüslerin kullanıldığı viral vektör aşıları.
5-Kendi başına güvenli bağışıklık yanıtı oluşturan protein üretmek için genetik olarak tasarlanmış RNA ve DNA parçacıklarını kullanan son teknoloji bir yaklaşım olan m-RNA ve DNA aşıları.
Ne zaman ve hangi aşıyı olma konusunda doktorunuza danışınız